Choć do rozpoczęcia sezonu letnich festiwali operowych mamy jeszcze kilka miesięcy, to większość prestiżowych festiwali już podała do publicznej wiadomości swoje plany repertuarowe na ten rok. Maj jest z zasady miesiącem, którym ruszają pierwsze festiwale muzyczne albo operowe. Jak świat długi i szeroki zaczynają się pojawiać kolejne edycje festiwali, którym patronują  najbardziej znani artyści. Nic się nie zmieniło w rozkładzie poszczególnych festiwali, nadal do Tore del Lago jedzie się dla Pucciniego, do Pesaro dla Rossiniego, a do Bayreuth dla Wagnera. Verona nie tylko balkon legendarnych kochanków Romea i Juli, ale też dla wielki rzymski amfiteatr gdzie przez niemal całe lato rozbrzmiewają najbardziej popularne opery, dla największej na świecie widowni. Z kolej ponure średniowieczne zamczysko w fińskiej Savonlinnie jest miejscem cenionego festiwalu operowego. Salzburg i jego zabytki są od blisko stu lat miejscem bodaj najbardziej bogatego programowo i stylistycznie festiwalu muzycznego.

Tegoroczny przegląd festiwalowych wydarzeń w Europie rozpoczynamy od Festiwalu Wagnerowskiego w Bayreuth, który powołał do życia Ryszarda Wagner w 1876 roku. Z założenia miało to być jedyne takie miejsce na świecie, gdzie dzieła Wagnera mogą lśnić pełnią blasku talentu i kunsztu jego założyciela. Tegoroczny festiwali rozpocznie się 24 lipca plenerowym koncertem, na który mogą wejść wszyscy chętni, jeżeli się tylko zmieszczą. Pierwszy przedstawieniem jaki wybrzmi tego roku na Zielonym wzgórzu będzie premiera Śpiewaków Norymberskich  w reżyserii Matthissa Davidsa pod dyrekcją Daniele Gatti’ego. Ponadto program obejmuje Parsifala w reżyserii Joy Scheib z Eliną Garanča w partii Kundry, Tristana i Izoldę pod batutą Syemona Bychkova, z udziałem Andreasa Schagera w roli Tristana oraz Lohengrina pod dyrekcją Christiana Thielemanna z Piotrem Beczałą w partii tytułowego bohatera. Zaplanowano też dwukrotne wykonanie pełnego cyklu Pierścienia Nibelunga, w reżyserii Valentina Schwarza, z udziałem Tomasza Koniecznego w roli Wotana. Dyrygować będzie Simone Yung, pierwsza na  świecie kobieta dyrygent, która ma to wielkie dzieło w repertuarze. Drugą kobietą, dyrygentką mającą w artystycznym dorobku pełny cykl Pierścienia jest Ewa Michnik, która w latach 20043 – 2006. prowadziła jego premierowe wykonania we wrocławskiej Hali Stulecia. Wśród wielu znakomitych artystów jacy pojawią się w tym roku w Bayreuth odnajdujemy między innymi Catherine Foster w partii Brunhildy, Klausa Floriana Vogta z roli Zygfryda, a Georga Zappenfelda – Gurnemanza  oraz Elsy van der Heever jako Elzy. Wśród tych znakomitości pojawia się kolejny polski artysta – Natalia Skrzynecka jako Vellgunda.     

Salzburger Festspiele, jak zwykle proponuje swoim gościom pełen wachlarz muzycznych przeżyć. Wielka symfonika w znakomitym wykonaniu, kameralistyka w najlepszym wydaniu, opery w nie szablonowym ujęciu, wszystko to wykonaniu plejady największych gwiazd. Tradycyjnie rozpocznie go przedstawienie sztuki Jedermann Hugo von Hofmannsthala na placu przed salzburską katedrą – 1 lipca. Od następnego dnia widownie: Großes Festspielhaus, Mozarteum, Felsenreitschule, Domu Mozarta, Perner-Insel, Salzburger Landestheater, Kollegienkirche, wypełnią się każdego wieczora do ostatniego miejsca – blisko pięć tysięcy!. Będzie można podziwiać nie tylko wielkie dzieła, ale również wielkich artystów. Świat dyrygentów reprezentują w tym roku: Franz Welser-Möst, Jordi Savall, Christian Thielemann, Andris Nelsons, Lorenzo Viotti, Jakub Hrůša, Marco Armiliato, Kiryłł Petrenko, Riccardo Muti. Yannick Nézet-Séguin, Wśród solistów są śpiewacy: Diana Damrau, Jonas Kaufmann, Helmut Deutsch, pianiści Daniil Trifonov, Evgent Kissin, Grigory Sokolov i Yulianna Avdeeva.  

Wyjątkowo bogaty jest w tym roku program operowy salzburskiego festiwalu. Wraca  Makbet Verdiego w reżyserii Krzysztofa Warlikowskiego i scenografią Małgorzaty Szcześniak, pod dyrekcją Philippe Jordana – 29 lipca. Z ciekawszych spektakli operowych warto wspomnieć  o: Juliusz Cezarze Georga Friedricha Händela, Marii Stuarda Gaetano Donizettiego, Andrea Chenier Umberto Giordano z udziałem Piotra Beczały, Trzy siostry Petera Eötvösa z udziałem Mikołaja Trąbki i Aleksandra Teligi oraz Mitrydatesie Wolfganga Amadeusza Mozarta pod batutą Adama Fischera.

W tym roku wybrańcy będą mieli okazję podziwiani kilku znakomitych europejskich orkiestr, obok stale tutaj występujących Wiedeńskich Filharmoników pojawią się Royal Concertgebouw Orchestra, ORF Radio-Symphonieorchester Wien, Berliner Philharmoniker. 

Werona leżąca nad rzeką Adygą, u podnóża Alp Weneckich, zwykłemu zjadaczowi chleba kojarzy się z parą legendarnych kochanków Romea i Juli uwiecznionych przez dramat Williama Szekspira. Miłośnikom opery, od stu dziesięciu lat kojarzy się to miasto ze znanym i cenionym festiwalem operowym Arena di Werona, którego główną areną  są ruiny starożytnego amfiteatru. Ale jest też Werona miastem wielu cennych zabytków i urokliwych placów, uliczek i  zaułków. Antyczny amfiteatr w Weronie jest od 1913 roku miejscem jednego z najciekawszych festiwali operowych w Europie. Powołano go do życia w setną rocznicę urodzin  Giuseppe Verdiego, największego z włoskich kompozytorów operowych Jego historia rozpoczęła się 10 sierpnia 1913 roku, po zakończeniu niezbędnych prac remontowo-adaptacyjnych wystawiono Aidę, pod dyrekcją Tullio Serafina z udziałem między innymi: Ester Mazzoleni (Aida), Giovanni’ego Zenatello (Radames), Marii Gay Zenatello (Amneris) i Arrigo Passuelo (Amonastro). W sumie odbyło się siedem przestawień. Stało się to początkiem letniego festiwalu operowego na dotychczas nieznaną skalę, dając początek dzisiejszym wielkim inscenizacjom plenerowym. Festiwalu o ogromnej tradycji, jednym z najstarszych w Europie. Przez jego scenę przewinęli się niemal wszyscy najważniejsi śpiewacy i dyrygenci oraz scenografowie i reżyserzy. Przedstawienia tutaj prezentowane urzekają potęgą i rozmachem inscenizacyjnym, no i oczywiście znakomicie dobraną obsadą, w której błyszczą nazwiska największych śpiewaków. Tegoroczny festiwal oferuje przedstawienia: Traviaty, Rigoletta, Nabucco i Aidy  Verdiego, którego dzieła zawsze dominują w programie każdego festiwali. Ponadto Carmen, Carmina Burana oraz balet Grek Zorba i wieczór baletowy Roberto Bale i przyjaciele. Z polskich artystów będzie można zobaczyć: Aleksandrę Kurzak w Carmen (Micaela) i w Aidzie partia tytułowa, Agnieszkę Rehlis jako Amneris w Aidzie oraz Piotra Beczałę w partii Don Jose w Carmen.   

Monachium jest dziś niekwestionowaną europejską stolicą opery. Melomani z różnych stron świata przyjeżdżają tutaj aby latem obejrzeć nie tylko przedstawienia inscenizacji operowych, ale również koncerty i przedstawienia baletowe. Po raz pierwszy festiwal miał miejsce w 1875 roku. Wystawiono wtedy opery Wolfganga Amadeusza Mozarta i Richarda Wagnera, obaj nadal królują w programie festiwalu. Tegoroczny Müncher Opernfestspiele rozpoczyna się  27 czerwca premierą Don Giovanniego, kończy 31 lipca. W programie obok przedstawień baletowych Romeo i Julia i Giselle cały wachlarz operowy w którym figurują: Wesele Figara, Cosi fan tutte Wolfganga Amadeusza Mozarta Zbójcy Verdiego, Miłość Danae Ryszarda Straussa, Lohengrin i Złoto Remu Ryszarda Wagnera. Ponadto Katia Kabanowa Leoša Janáčka w reżyserii Krzysztofa Warlikowskiego, to kolejna produkcja przygotowywana dla Bayerische Staatsoper. Polski reżyser zrealizował w tym teatrze Eugeniusza Oniegina Czajkowskiego, Kobietę bez cienia Straussa, Die Gezeichneten Schrekera, Salome Straussa, Tristana i Izoldę Wagnera i Dydonę i Eneasza Purcella. Piotr Beczała da 18 lipca recital pieśni, jako akompaniator towarzyszyć mu będzie Helmut Deutsch. Beczała wystąpi też w swojej koronnej partii Wagnerowskiej – tytułowy Lohengrin. Andrzeja Filończyka będzie można podziwiać jako Silvia w Pajacach Leoncavallo.

Na liście tych najbardziej elitarnych festiwali jest też Glyndebourne Opera Festiwal otwarty, przedstawieniem Wesela Figara Mozarta 28 maja 1934 roku. Z pierwotnych założeń programowych przeznaczony miał być dla oper Mozarta. Jednak dość szybko zaczęły się w jego programie pojawiać opery Verdiego, Pucciniego, Czajkowskiego i Donizettiego, a nawet Wagnera. Tegoroczny festiwal rozpocznie się 16 maja i trwać będzie do 24 sierpnia. W programie Cyrulik sewilski Rossiniego, Parsifal Wagnera, Wesele Figara Mozarta, Saul Händla, Falstaff Verdiego i Katia Kabanowa Janáčka. Parsifal i Wesele Figara pojawią się w nowych inscenizacjach.

Wielbiciele Pucciniego mogą się wybrać na festiwal do Tore del Lago. W tym roku od 18 lipca do 6 września można tam obejrzeć najbardziej popularne opery Giacomo Pucciniego: Toscę, Turandot, Cyganerię, Madame Butterfly, Manon Lescaut, Na 13 sierpnia zapowiedziano recital Anny Netrebko. W Tosce 18 lipca, pojawi się Aleksandra Kurzak (Tosca) z mężem Roberto Alagna (Cavaradossi) oraz Mikołaj Zalasiński jako Scarpia, który wystąpi 1 i 9 sierpnia. 
Savonlinna w Finlandii, festiwal odbywa się w XV-wiecznym zamku św. Olafa na dziedzińcu którego zbudowano scenę i widownię na ponad 2 tys. miejsc. Pierwszy festiwal odbył się tu w 1912 roku, ale systematycznie organizowany jest od ponad 50 lat. Początkowo miał promować dzieła fińskich kompozytorów, z czasem repertuar zdominował światowy kanon operowy w inscenizacji wybitnych twórców i z udziałem znakomitych śpiewaków. W tym roku od 4 lipca do 2 sierpnia  można tam obejrzeć Makbeta Verdiego z 1993 roku, Turandot Pucciniego, z 2004 roku, z udziałem Ewy Płonka oraz   Borysa Godunowa Musorgskiego, Ostatnie kuszenie nowa inscenizacjadzieła fińskiego kompozytora Joonasa Kokkonena  oraz Królową wróżek Henry Purcella, gościnny występ Festival Perelada z katalońskiej wsi.

Jeszcze słowo o festiwalu w St. Margarethen, który rezyduje w starym kamieniołomie w pobliżu Wiednia, gdzie w tym roku można obejrzeć przedstawienia Holendra tułacza Wagnera. Wcześniej dobre opinie miały tutaj inscenizacje  Carmen i Nabucco.

Na zakończenie przedstawię jeszcze jeden festiwal, nie jest to co prawda festiwal operowy, ale jako festiwal muzyczny zaliczany do najważniejszych w Europie. Przez sceny i estrady Lucerna Festival przewija się cała czołówka zespołów symfonicznych i kameralnych oraz wybitnych muzyków solistów. W tym roku rozpoczyna się 12 sierpnia, a kończy 14 września. W programie koncerty Lucerne Festival Orchestra pod dyrekcją Yannicka Nézet-Séguina, Royal Concertgebouw Orchestra, Berliner Philharmoniker pod dyrekcją Kiriłła Petrenko oraz Chór i Orkiestra La Scali w Mediolanie i Mahler Chamber Orchestra. Ponadto recital uznanej pianistki Marthy Argerich i znakomitej śpiewaczki Elina Garanča.

Adam Czopek