Joseph Goebbels, niemiecki minister propagandy i oświecenia publicznego, po anszlusie Austrii wymyślił sobie, że uczyni z Wiednia nazistowskie miasto kultury i muzyki. Jednym z jego pomysłów w tym względzie były specjalne koncert słynnych  Wiedeńskich Filharmoników, zespołu który powstał w 1842 roku. Pierwszy koncert tego typu odbył się w Sylwestra 1939 roku, następne, od 1941 roku miały miejsce w Nowy Rok. Lata wojny i nazistowskiej propagandy sprawiły, ze w składzie orkiestry nie mogli zasiadać Żydzi, większość członków zespołu należała do NSDAP. Przez wiele lat w składzie orkiestry zasiadali wyłącznie mężczyźni, dopiero w 1997 roku pojawiły się pierwsze kobiety, które przeszły trudne przesłuchania. Dzisiaj panie zaznaczają swoją obecność w każdej niemal sekcji instrumentów.

Niemcy wojnę przegrali!!! Austria odzyskała niepodległość. Goebbels, w obawie przed konsekwencjami popełnionych zbrodni, popełnił samobójstwo, mordując wcześniej całą swoją rodzinę. Koncerty Noworoczne ocalały, stając się jedną z najważniejszych i najstarszych imprez muzycznych w Europie, nie mając właściwie odpowiednika w świecie. Raz jedyny zdarzyło się, że Koncert Noworoczny Wiedeńscy Filharmonicy zagrali przy pustej Sali Wiedeńskiego Towarzystwa Przyjaciół Muzyki (stałe miejsce koncertów), było to 1 stycznia 2021 roku podczas epidemii COVID. Utrzymując w ten sposób historyczną ciągłość tej imprezy.

Impreza, na której chciałby być, chociaż raz w życiu każdy meloman, cieszy się wyjątkową sławą. Bilety na Koncert Noworoczny Wiedeńskich Filharmoników losowane są na specjalnej loterii  na stroni internetowej tego zespołu. W rzeczywistości odbywają się trzy koncerty o takim samym repertuarze. Najsłynniejszy z nich to Koncert Noworoczny (1 stycznia), wcześniej ma miejsce Koncert Sylwestrowy (31 grudnia), a 30 grudnia ma miejsce koncert próbny. Na każdy z powyższych koncertów można wylosować bilety, jedynym warunkiem jest wypełnienie odpowiedniego formularza na stronie Filharmoników Wiedeńskich. Transmisję koncertu obejrzą widzowie w 90 krajach świata.

Najważniejszą osobą na sali jest tego dnia dyrygent prowadzący koncert. Jak do tej pory był to zawsze dyrygent mężczyzna wybrany przez członków orkiestry. Historycznie pierwszymi koncertami dyrygował Klemens Krauss, był tym który połączył ich przedwojenną i powojenną historię. Wielkie zasługi przypisuje się skrzypkowi Willi Boskovsky’emu, prowadził je przez 24 lata (do 1954 do 1979 roku). Dzisiaj nie ma na świecie dyrygenta, który nie marzyłby o dyrygowaniu tym koncertem jednak ten przywilej zarezerwowany został tylko dla najlepszych. Na liście 19 artystów którym dany był ten zaszczyt są miedzy innymi nazwiska: Lorina Maazela, Herberta von Karajana, Claudio Abbado, Nikolausa Harnoncourta, Daniela Barenboima,  Christiana Thielemanna. Szczególymi względami Wiedeńskich Filharmoników cieszy się od lat włoski maestro Riccardo  Mutti, który pierwszy raz pojawił się tutaj 1993 roku, i od tego momentu co kilka lat wraca! Właśnie Koncert Noworoczny rozpoczynający 2025 rok jemu został powierzony.   

W repertuarze każdego koncertu dominuje muzyka wiedeńskiej rodziny Straussów: polki, kadryle i marsze (najsłynniejszy to Marsz Radeckiego) Jana (ojca), wale i fragmenty operetek Jana (syna), polki, walce i kadryle Edwarda i Józefa. Stałym punktem programu każdego koncertu jest walc Nad pięknym modrym Dunajem, podczas którego muzycy składają światu życzenia Szczęśliwego Nowego Roku.  

W programie najbliższego koncertu 1 stycznia 2025 roku, po raz pierwszy w historii zostanie wykonany utwór kobiety, będzie to Ferdinandus Walc Constanze Geiger.

Koncert, który obejrzymy w Nowy Rok będzie zarazem początkiem obchodów 200. Urodzin Johanna Strausa – syna.

Adam Czopek