Ten znakomity kompozytor przeszedł do historii muzyki przede wszystkim jako twórca: opery Król Roger, baletu Harnasie, ponad stu pieśni do tekstów czołowych polskich poetów, kilku symfonii, w tym IV Symfonii „Koncertującej”, dwóch koncertów skrzypcowych oraz Mitów i genialnego Stabat Mater. Ale o tym, że Szymanowski skomponował operetkę wiedzą już tyko muzyczni maniacy. Jak ciężko mu się ten utwór komponowało świadczy list jaki napisał w 1909 roku do zaprzyjaźnionego Grzegorza Fitelberga – „Operetka jak jakie czarne fatum wisi nade mną, ale postanowiłem zacisnąwszy zęby skończyć ją.” Jednak, mimo że operetkę Loteria na mężów, czyli narzeczony nr 69 ukończył to nigdy nie zobaczył jej na scenie. Pozostawiając utwór w rękopisie potraktował ją jak grzech młodości.
Loteria na mężów Karola Szymanowskiego czekała na swoją sceniczną prapremierę niemal równe sto lat. 5 listopada 2007 roku wystawiła ją Opera Krakowska na scenie Teatru im. J. Słowackiego, z okazji Roku Karola Szymanowskiego. Pomysłodawcami tego przedsięwzięcia byli Józef Opalski i Wojciech Graniczewski, obaj stali też za wszelkimi pracami adaptacyjnymi, jakie należało podjąć by ją w pełni zrekonstruować. Józef Opalski podjął się reżyserii, Wojciech Graniczewski napisał nowe libretto. Redakcja partytury była dziełem Barbary Stryszewskiej. Kierownictwo muzyczne sprawował Piotr Sułkowski. „Muzyka miła dla ucha, melodyjna, dowcipna. Raz rozlewnie rozkołysana, innym razem liryczna, to znów delikatnie pastiszowa” – napisała w swojej popremierowej recenzji Joanna Targoń.
Ponieważ był to okres kiedy Opera Krakowska rozpoczęła przygotowania do przeprowadzki do nowo wybudowanej siedziby, to Loteria na mężów, jedyne tego typu dzieło Karola Szymanowskiego, nie miała długiego żywota scenicznego, do nowego gmachu jej nie przeniesiono. Niebawem to się zmieni, na piątek 17 listopada Opera Krakowska zapowiedziała premierę nowej inscenizacji tej operetki, do której nowe teksty mówione napisał Wojciech Tomczyk, uzupełnią one oryginalne libretto Juliana Krzewińskiego – Maszyńskiego. Reżyseria nowej inscenizacji będzie dziełem Marcina Sławińskiego, projekty scenograficzne przygotuje Natalia Kitamikado, kostiumy Izabela Chełkowka – Wolczyńska. Choreografię opracują, Jarosław Staniek i Katarzyna Zielonka. Nad całością od dyrygenckiego pulpitu będzie czuwał Piotr Sułkowski.
Akcja dwuczęściowej operetki ma miejsce w Ameryce w 1908 roku. Tamtejszy właściciel fabryki samochodów, Tobiasz Helgoland, jest ojcem Charly’ego i Darly’ego – nicponi, którzy nie stronią od wesołego życia i mocnych trunków. Na ich drodze staje podstępny impresario wędrujący po kraju z loterią na mężów, na której zjawiają się stare panny. Wśród przybyłych pojawia się także pani Troodwood. Kupuje los dla swojej córki Sary, która zdecydowanie za długo trwa w panieństwie. Hulaka Darly, pod wrażeniem dziewczyny, wpisuje się na listę loteryjnych nagród. Po szeregu komplikacji między parą rodzi się uczucie i odbywają się szczęśliwe zaręczyny.
Czy czeka nas dobra zabawa? Zobaczymy?
Adam Czopek
