Był bez wątpienia jednym z czołowych dyrygentów świata. Krąg jego muzycznych zainteresowań obejmował zarówno wielką symfonikę, głównie klasyczną i romantyczną, jak i muzykę operową. Potrafił roztaczać wokół siebie mistyczną aurę wielkiej sztuki i takiej charyzmatycznej osobowości. Uchodził za wszechstronnego dyrygenta, wyjątkowego kreatora muzyki, i propagatora twórczości polskich kompozytorów. Utworami Stanisława Moniuszki, Karola Kurpińskiego, Fryderyka Chopina, Karola Szymanowskiego, Witolda Lutosławskiego, Tadeusza Bairda, Bolesława Szabelskiego i Krzysztofa Pendereckiego dyrygował m.in. w Nowym Jorku, Cleveland, Dallas, Sant Louis, Moskwie, Paryżu, Berlinie, Wenecji, Rzymie, Bolonii i Genui.
Był inspiratorem powołania do życia Sinfonii Iuventus, orkiestry młodych talentów, i wizji jej funkcjonowania. Jerzy Semkow był w swojej bogatej karierze m.in. dyrektorem artystycznym Opery Warszawskiej i pierwszym dyrygentem Królewskiej Opery w Kopenhadze. Pełnił funkcję dyrektora i pierwszego dyrygenta Orkiestry Symfonicznej w Saint Louis (USA). Pod koniec lat 70. objął kierownictwo Orkiestry Włoskiego Radia i Telewizji RAI w Rzymie, następnie prowadził Orkiestrę Filharmonii w Rochester (USA). 12 grudnia 1967 roku debiutował w Teatro della Scala w Mediolanie prowadząc premierę Borysa Godunowa Musorgskiego, z Nicolaiem Ghiaurowem w partii tytułowego cara i dalszych sześć przedstawień. Myślę, że tytuł jednej z recenzji –Dyrygent, chóry i bas, wystarczy za cały komentarz entuzjastycznego przyjęcia tej premiery. Kolejne wydarzenia w La Scali z udziałem Semkowa miały miejsce 30 stycznia 1971, koncert symfoniczny, 2 kwietnia 1974 premiera Jenufy Leosa Janacka oraz 3 lipca kolejny koncert symfoniczny.
Pozostając w kręgu operowych dokonań Jerzego Semkowa, powinno się wspomnieć o Borysie Godunowe zrealizowanym w 1960 roku w Operze Warszawskiej, co okazało się szczęśliwym momentem w jego karierze. Później właśnie Borys Godunow był najczęściej dyrygowanym przez niego dziełem, o tym z La Scali już mogli Państwo przeczytać kilka wersów wyżej. Kolejne przedstawienia prowadzone przez Semkowa miały miejsce w Genewie (1962), Florencji (1963), Kopenhadze i Madrycie (1966), Wenecji (1974), Saint Louis (1979 wyk. koncertowe), Rzymie (1994). W każdym z tych miast premiera kończyła się wielkim sukcesem: dzieła, wykonawców, i dyrygenta o którym pisano, że w każdym przypadku odnosił osobisty sukces. W recenzjach niemal jednogłośnie podkreślano, że: „…orkiestra pod batutą Semkowa brzmiała wyjątkowo plastycznie i klarownie, a dyrygent jak mało kto czuje styl rosyjskiej wielkiej opery historyczne i jej monumentalny charakter.” Podkreślano też pasję i pietyzm z jakim odnosił się do każdej partytury, nad którą pracował. Oczywiście Borys Godunow był ważnym dziełem operowym, którym dyrygował, ale tylko jednym z wielu, w bogatym repertuarze operowym, który obejmował też: Tristana i Izoldę Wagnera, Chowańszczyznę Musorgskiego, Don Giovanniego, Wesele Figara i Uprowadzenie z Seraju Mozarta, Rigoletto Verdiego, Salome Richarda Straussa, Eugeniusza Oniegina i Damę pikową Czajkowskiego. Interpretacje operowe Semkowa przyrównywano do pamiętnych osiągnięć: Tulio Serafina, Claudio Abbado, Lorina Maazela. W recenzjach często pojawiały się określenia „Il grande Semkow” lub „La grande bacchetta”. Jako dyrygent operowy współpracował w teatrami w Londynie, Genewie, Bukareszcie, Neapolu, Bolonii oraz prestiżowym francuskim festiwalem w Aix-en-Provence. Jeżeli chodzi o występy koncertowe artysty, spokojnie można napisać, że wystąpił na estradzie wszystkich liczących się salach koncertowych i większości renomowanych festiwali muzycznych.
Jerzy Semkow urodził się 12 października 1928 roku w Radomsku. Studiował w latach 1946 – 1951 dyrygenturę u Artura Malawskiego w Krakowie i później u Jewgienija Mrawińskiego w Leningradzie. Zanim trafił pod opiekuńcze skrzydła Mrawińskiego był w klasie Borysa Cajkina, którego uważał za swojego mistrza w dziedzinie opery, Mrawińskiego uważał za swojego mistrza w dziedzinie symfoniki. Po studiach w Leningradzie przez dwa lata był asystentem dyrygenta filharmonii Leningradzkiej. Dwa kolejne lata spędził jako dyrygent Teatru Bolszoj w Moskwie, gdzie między innymi dyrygował Rigolettem oraz Faustem. Jako dyrygent debiutował, 7 stycznia 1956 roku z orkiestrą Filharmonii Leningradzkiej z monograficznym programem muzyki Ludwiga van Beethovena – uwertura Coriloan, III Koncert fortepianowy c-moll oraz III Symfonia „Eroica”. Kontakt ze swoją pierwszą orkiestrą utrzymywał Semkow jeszcze przez wiele lat, nawet po śmierci Mrawińskiego. Jako dyrygent operowy debiutował w leningradzkim Studio Operowym Cyrulikiem sewilskim Rossiniego.
Pierwszy koncert w Polsce pod batutą Jerzego Semkowa miał miejsce jesienią 1958 roku w Katowicach, z orkiestrą WOSPR-u. 15 grudnia 1959 roku został powołany na stanowisko dyrektora i kierownika artystycznego Opery Warszawskiej, będzie nim do 30 czerwca 1961 roku. Był najmłodszym dyrektorem w historii Opery Warszawskiej. W tym czasie warszawscy melomani oglądali pod jego batutą wspominanego do dzisiaj Borysa Godunowa z wielką kreacją Bernarda Ładysza – premiera 31 stycznia 1960 roku, Rigoletto Verdiego (21 lutego 1961) oraz Andre Chenier Giordano (14 kwietnia 1961). Po odejściu z Opery powoli zaczyna rozwijać swoją karierę na zagranicznych scenach i estradach koncertowych. Zdobywanie świata rozpoczął do Kopenhagi, gdzie w latach 1966 – 1969, na scenie Det Kongelige Teater przygotował cztery premiery operowe od wspomnianego Borysa Godunowa poczynając, którego wystawienie 2 marca 1966 roku otwierało Teatr po modernizacji. Później były: Salome R. Straussa ( 1966), Manon Lescaut Pucciniego (1968) oraz Tristan i Izolda Wagnera (1969). W obsadzie tego ostatniego dzieła znaleźli się: Wolfgang Windgassen (Tristan), Ingrid Bjoner (Brangena) i Birgit Nilson (Izolda) – trudno lepszą obsadzę w tym czasie. Jednocześnie z pracą nad kolejnymi premierami operowymi prowadził Semkow wiele koncertów symfonicznych.
Ostatni okres pracy w Kopenhadze łączył już z pracą we Włoszech, gdzie zaczyna się pojawiać w coraz bardziej prestiżowych miejscach, z coraz wyżej ocenianymi orkiestrami i solistami. Sale koncertowe i teatry Mediolanu, Turynu, Neapolu, Parmy, Genui, Palermo, Rzymu i Bolonii stają się świadkami wielu wspaniałych i wysoko ocenianych koncertów symfonicznych i wykonań dzieł oratoryjnych. Wśród prezentowanych dzieł nie brakuje muzyki polskiej, między innymi: Psalmy Dawida i Pasja podług świętego Łukasza Pendereckiego, Stabat Mater Szymanowskiego, Sonety miłosne Bairda. W 1982 roku spotyka Semkowa wyjątkowy zaszczy, zaproszenie z Watykanu. Najpierw 10 grudnia 1982 roku dyryguje koncertem w programie którego jest oratorium Stworzenie świata Haydna. Wykonawcami byli Orkiestra i Chór RAI, której Semkow był w tym czasie dyrektorem. Drugi papieski koncert miał miejsce 3 listopada 1983 roku i został zorganizowany w pięciolecie pontyfikatu Jana Pawła II. W programie znalazły się Msza C-dur Koronacyjna KV 317 oraz Symfonia Jowiszowa KV 551 W.A. Mozarta. Oczywiście honorowym gościem obu koncertów był papież Jan Paweł II.
Pod koniec lat sześćdziesiątych rozpoczyna Semkow bywanie w Ameryce. Pierwsze propozycje amerykańskich występów nadeszły z Bostonu i Nowego Jorku. Napłynęła też propozycja z Nowojorskiej Metropolitan Opera poprowadzenia Eugeniusz Oniegina. Niestety, wcześniejsze zobowiązania przeszkodziły w przyjęciu tej propozycji. Amerykański debiut naszego bohatera odbył się 6 grudnia 1968 roku w Bostonie z jej prestiżową orkiestrą Filharmoników Bostońskich. W programie tego koncertu znalazła się m.in. amerykańska premiera II Symfonii c-moll Skriabina. Wysoko, oceniony przez recenzentów, koncert stał się świetnym wstępem dla rozwoju bogatej w muzyczne wydarzenia kariery Semkowa, który w błyskawicznym tempie zdobywa uznanie kolejnych prestiżowych amerykańskich miast, orkiestr i bywalców największych sal koncertowych, z Avery Fischer Hall i Carnegie Hall w Nowym Jorku, Severance Hal w Cleveland czy Constitution Hall w Waszyngtonie, na czele. Dzisiaj, po latach, można powiedzieć, że nie ma w Ameryce dużego ośrodka muzycznego, w którym nie poznano talentu i charyzmy Jerzego Semkowa, którego amerykańska kariera trwała ponad czterdzieści lat.
W październiku 2006 roku studenci i absolwenci Akademii Muzycznej im. Fryderyka Chopina w Warszawie wykonali pod batutą Jerzego Semkowa w niezwykle wysublimowanym stylu VII Symfonię Antona Brucknera, zachwycony Maestro zwrócił się do władz Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego z prośbą o objęcie opieką najbardziej utalentowanych młodych muzyków, o stworzenie instytucji umożliwiającej im dalsze szlifowanie talentów oraz możliwość profesjonalnego debiutu. To z myślą o nich, zarządzeniem Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z 28 września 2007 roku, została powołana Polska Orkiestra Sinfonia Iuventus, z założenia mająca skupiać najzdolniejszych absolwentów uczelni muzycznych w Polsce. 8 października 2018 roku podczas koncertu inaugurującego 11. sezon artystyczny Polskiej Orkiestry Sinfonia Iuventus Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego nadał zespołowi imię Jerzego Semkowa.
4 października 2013 roku Akademia Muzyczna im. Grażyny i Kiejstuta Bacewiczów w Łodzi, w uznaniu jego autorytetu w muzycznym świecie, uhonorowała Jerzego Semkowa tytułem Doktora Honoris Causa. To był drugi polski honorowy tytuł, w 2005 tytułem Doktora Honoris Causa obdarowała go Akademia Muzyczna w Warszawie. Wśród wielu zaszczytów, nagród i odznaczeń jakie otrzymał, wysoko sobie cenił prestiżową Diamentową Batutę przyznaną w 2008 roku przez Zarząd Polskiego Radia.
Przyznaję, że najbardziej przypadł mi do serca wygłoszony przez Jerzego Semkowa pogląd, którym chciałbym zakończyć ten tekst – „Staram się grać muzykę w taki sposób, żeby słuchacz myślał o pięknie utworu, o jego bogactwie, a nie o tym kto gra i kto dyryguje.” Przytaczam je za książką Małgorzaty Komorowskiej „Jerzy Semkow Magia batuty”. Moje prywatne zdanie: chciałbym bywać tylko na takich koncertach i przedstawieniach.
Jerzy Semkow zmarł , w wieku 86 lat, 23 grudnia 2014 w Lozannie, gdzie został pochowany.
Adam Czopek
